Renta Socjalna z MOPS-u: ile wynosi i jak ją uzyskać?

1 marca 2020 r. o 100 zł miesięcznie zwiększyła się wysokość renty socjalnej przyznawanej przez ZUS za pośrednictwem MOPS-ów i GOPS-ów. Zobacz, ile wynosi teraz świadczenie i jak je uzyskać.

Renta socjalna jest świadczeniem społecznym, udzielanym mieszkańcom Polski, którzy z uwagi na poważne problemy zdrowotne nie mogą podjąć lub kontynuować pracy zarobkowej.

Organem uprawnionym do wypłaty renty socjalnej jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, czego dokonuje za pośrednictwem gminnych ośrodków pomocy społecznej, zwanych MOPS-ami (gminy miejskie) lub GOPS-ami (gminy wiejskie).

Od czego zależy wysokość renty socjalnej?

1 września 2018 roku weszły w życie obowiązujące obecnie przepisy, zgodnie z którymi nastąpiło wyrównanie renty socjalnej z najniższą rentą z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Nowa, wyższa stawka obowiązuje od 1 września 2018 roku i jest waloryzowana 1 marca każdego roku.

Ile wynosi renta socjalna w 2020 roku?

Zgodnie ze stawką obowiązującą od 1 marca 2019 roku wysokość renty socjalnej do końca lutego wynosiła 1100 zł brutto miesięcznie. Świadczenie w tej wysokości obowiązywało do 29 lutego 2020 roku i zostało zwaloryzowane 1 marca 2020 roku.

Podwyżka renty socjalnej, jaka nastąpiła w marcu bieżącego roku, wyniosła 3,24%, co oznacza, że wysokość renty socjalnej wypłacanej od 1 marca została podwyższona do 1200 zł brutto miesięcznie.

Komu przysługuje renta socjalna z MOPS-u?

Rentę socjalną mogą otrzymać osoby pełnoletnie, mieszkające na terenie Polski, wobec których lekarz orzekł całkowitą (stałą lub czasową) niezdolność do pracy. Celem świadczenia jest zapewnienie pomocy finansowej obywatelom, którzy nie wypracowali całego okresu składkowego wskutek utraty zdrowia w młodym wieku. Beneficjentami świadczenia są osoby, które nie osiągnęły samodzielności życiowej i w większości wymagają opieki osób trzecich.

Zgodnie z art. 2 ustawy o rencie socjalnej o przyznanie świadczenia mogą się starać również cudzoziemcy mieszkający w Polsce, posiadający zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zezwolenie na pobyt czasowy lub posiadający status uchodźcy, a także obywatele państw członkowskich UE u EFTA zamieszkujący na terenie Polski.

Świadczenie przysługuje wówczas, gdy niezdolność do zarobkowania wynikła z choroby lub wypadku, do którego doszło przed ukończeniem przez poszkodowanego 18 lat lub 25 lat (dotyczy osób uczących się, w tym doktorantów).

Jeśli całkowita niezdolność do pracy jest trwała, rencista uzyskuje świadczenie bezterminowe. Gdy orzeczenie lekarskie dotyczy czasowej niezdolności do pracy, renta ma charakter okresowy i jest udzielana do dnia wskazanego w decyzji ZUS-u.

Zasady funkcjonowania rent socjalnych reguluje Ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej. Sposób składania wniosków o przyznanie renty oraz formalności z tym związane wymienione są z kolei w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26. września 2003 r. w sprawie przyznawania renty socjalnej.

Kiedy renta socjalna nie przysługuje?

Do poboru świadczenia nie mają prawa osoby, które otrzymują uposażenie w stanie spoczynku, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, emeryturę, zasiłek/świadczenie przedemerytalne, rentę inwalidzką, rentę strukturalną, rentę z tytułu niezdolności do pracy, również wtedy gdy świadczenie tego typu pobierają zza granicy.

Prawo do renty tracą również osoby, których majątek przekracza 5 ha przeliczeniowych gruntów rolnych. W przypadku współwłasności ziemi limit 5 ha dotyczy udziału rencisty w nieruchomości.

Wypłata renty socjalnej jest wstrzymywana w przypadku, gdy rencista przebywa tymczasowo w areszcie lub odsiaduje karę pozbawienia wolności (za wyjątkiem dozoru elektronicznego). Po spełnieniu określonych wymogów świadczeniobiorca na czas aresztu może zachować prawo do poboru 50% wysokości renty. Obowiązek informacyjny MOPS-u/GOPS-u o nałożonej karze względem spada na rencistę.

Renta socjalna a renta rodzinna

Jeśli dana osoba spełnia warunki poboru zarówno renty socjalnej, jak i rodzinnej, kwota renty socjalnej zostaje pomniejszona do poziomu, w którym suma obu świadczeń nie przekracza 200% kwoty brutto najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Ta od 1 marca 2020 r. wynosi 1200 zł, a więc suma obu rent nie może przekroczyć 2 x 1200 zł = 2400 zł brutto.

Jeśli wysokość renty rodzinnej przekracza wyżej wskazany limit, renta socjalna nie przysługuje.

Jednocześnie obowiązuje warunek, zgodnie z którym obniżona renta socjalna nie może być niższa niż 10% kwoty brutto najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, czyli 10% * 1200 zł = 120 zł brutto.

Renta socjalna z MOPS-u – jak ją otrzymać?

Wniosek o przyznanie renty socjalnej należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwego dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy. Odpowiedni druk można dostarczyć osobiście, za pośrednictwem pełnomocnika lub listownie.

W imieniu osoby małoletniej wniosek powinien złożyć jej przedstawiciel ustawowy (rodzic lub opiekun prawny albo faktyczny).

W uzasadnionych przypadkach wniosek może zostać złożony za pośrednictwem kierownika ośrodka pomocy społecznej.

Oprócz uzupełnionego formularza, dostępnego w oddziałach i na stronie internetowej ZUS-u, wnioskodawca powinien przedłożyć orzeczenie lekarskie OL-9 o stanie zdrowia i całkowitej niezdolności do pracy (ważne miesiąc). Dodatkowo można uzupełnić materiał potwierdzający stan zdrowia dokumentacją medyczną, np. wyniki badań, karty leczenia szpitalnego.

ZUS może wymagać dodatkowo dostarczenia zaświadczenia od pracodawcy petenta (wywiad zawodowy), uczelni, w której pobierał naukę (zaświadczenie potwierdzające okres kształcenia się) lub gminy, jeśli wniosek składa osoba posiadająca gospodarstwo rolne (zaświadczenie o powierzchni użytków rolnych).

Po otrzymaniu wniosku ZUS ma 30 dni na wydanie decyzji. Czas ten jest liczony od daty wpływu wniosku do Zakładu. Jeśli wnioskodawca spotka się z decyzją odmowną, może w ciągu 14 dni odwołać się od decyzji lekarza-orzecznika do komisji lekarskiej oraz do sądu okręgowego (Sądu prawy i ubezpieczeń społecznych). Odwołanie należy złożyć w oddziale ZUS-u, który wydał decyzję odmowną.

Renta socjalna a praca

Przyznawana przez ZUS renta socjalna ogranicza, ale nie wyklucza możliwości podęcia pracy zarobkowej. Świadczeniobiorcazachowa prawo do renty w przypadku, gdy jego miesięczne zarobki nie przekroczą 70% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw.

Ile zatem można dorobić do renty socjalnej? W okresie do 29 lutego 2020 roku była to kwota 3452,20 zł brutto, a od 1 marca 2020 r. do 28 lutego 2021 r.: 3639,10 zł brutto. Gdy dochód rencisty przekroczy wskazany próg, ZUS zawiesi wypłacanie świadczenia.

Rencista może zostać zatrudniony w ramach umowy o dzieło, zlecenia, agencyjnej oraz uzyskiwać dochody z innych tytułów, np. najmu, dzierżawy czy zasiłku macierzyńskiego.