WIBOR – co to jest, ile wynosi i kto go ustala?

Zaciągając kredyt, zostałeś ostrzeżony, że Twoja rata może wzrosnąć, jeśli zmieni się WIBOR? Nie bagatelizuj tego ryzyka. Wyjaśniamy, czym jest WIBOR i w jaki sposób wpływa na płacone przez Ciebie raty kredytowe.

WIBOR – definicja

WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) jest jedną ze stóp procentowych polskiego rynku międzybankowego. Choć WIBOR określa poziom oprocentowania pożyczek, jakich udzielają sobie nawzajem banki, to jego wysokość jest istotna również dla konsumentów. WIBOR stosowany jest bowiem do określania oprocentowania pożyczek i kredytów udzielanych przez banki ich klientom – zarówno indywidualnym, jak i przedsiębiorcom.

Kto ustala wysokość WIBOR-u?

Wysokość WIBOR-u jest wyznaczana przez kilkanaście największych banków w Polsce podczas dedykowanych paneli.

Każdego dnia roboczego o 11:00 każdy z banków uczestniczących w tzw. fixingu WIBOR podaje stawkę oprocentowania (wyrażoną w skali roku), po jakiej jest gotów w danym dniu pożyczyć pieniądze innym bankom. Spośród wszystkich złożonych propozycji odrzucane są te skrajne (po dwie najwyższe i najniższe stawki), a na podstawie pozostałych obliczana jest średnia arytmetyczna, w otrzymany wynik określany jest mianem WIBOR-u.

Jeśli w panelu bierze udział mniej niż 10 banków, liczba odrzucanych ofert jest mniejsza. W przypadku wystawienia ofert przez 8 lub 9 banków, przy wyliczaniu średniej ignorowane są tylko jedna najwyższa i jedna najniższa wartość. Gdy swoje stawki poda tylko 6 lub 7 banków, WIBOR jest ustalany na podstawie wszystkich zgłoszeń, bez odrzucania skrajnych propozycji.

Od czego zależy i ile wynosi WIBOR?

Mimo że WIBOR jest wyznaczany bezpośrednio przez środowisko bankowe, jego wysokość nie jest efektem wyborów niemających uzasadnienia gospodarczo-ekonomicznego.

Kształtowanie się WIBOR-u jest ściśle zależne od poziomu stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego, określanych przez Radę Polityki Pieniężnej (konkretnie: od stopy lombardowej i depozytowej), a zależności pomiędzy wszystkimi stawkami można podsumować w następujący sposób:

stopa lombardowa > WIBOR > stopa depozytowa

Na wysokość WIBOR-u pośredni wpływ ma również inflacja, która jest jednym z głównych czynników branych pod uwagę podczas ustalania przez RPP stóp procentowych NBP. Wzrost inflacji pociąga za sobą wzrost WIBOR-u, z kolei w obliczu deflacji, WIBOR spada.

Aktualną wysokość WIBOR-u oraz wykres WIBOR, ukazujący przebieg zmian wysokości poszczególnych stóp procentowych możesz sprawdzić m.in. na stronie internetowej administratora stawek WIBID i WBOR: GPW Benchmark.

WIBOR 1M, WIBOR 3M, WIBOR 6M, WIBOR ON – co one oznaczają?

W praktyce WIBOR to nie jedna, a szereg stóp referencyjnych, wyznaczanych dla różnych okresów pożyczek: dzień, tydzień, 2 tygodnie, 1, 2, 3, 6 i 9 miesięcy oraz rok.

O długości okresu, którego dotyczy dana stawka WIBOR, świadczy stojący za słowem „WIBOR” symbol: T (tydzień), M (miesiąc), Y (rok) wraz z liczbą, określającą dany przedział czasu (np. 9M = 9 miesięcy, 2T = 2 tygodnie).

Wyjątkiem pod względem nazewnictwa są WIBOR ON, WIBOR TN i WIBOR SW, które oznaczają odpowiednio:

• WIBOR ON (ang. overnight) – pożyczkę jednodniową z czasem rozpoczęcia od dnia transakcji,
• WIBOR TN (ang. tomorrow/next) – pożyczkę jednodniową z okresem rozpoczęcia od następnego dnia roboczego po zawarciu transakcji,
• WIBOR SW (ang. spot week) – pożyczkę na tydzień

Przykłady: oprocentowanie pożyczek udzielanych na miesiąc jest oznaczane skrótowcem WIBOR 1M, dla zobowiązań 6-miesięcznych będzie to WIBOR 6M, dla tygodniowych: WIBOR 1T itd.

Poza WIBOR-em ON i TN wszystkie pozostałe terminy WIBOR-ów liczone są od drugiego dnia po zawarciu transakcji (tzw. daty spot).

Czy WIBOR wzrośnie?

Od kilku lat w Polsce obowiązują wyjątkowo niskie stopy procentowe. Z uwagi na to, że ich obecne poziomy to historyczne minimum notowane na rodzimym rynku finansowym, perspektywy ich wzrostów wydają się być bardziej realne niż kolejne obniżki. Nawet jeśli w najbliższym okresie stopy wciąż będą utrzymywane na dotychczasowym pułapie, choćby nawet doszło do ich niewielkich obniżek, to w dalszym horyzoncie czasowym (liczonym w latach) należy spodziewać się wzrostów.

Wzrost WIBOR-u będzie oznaczał dla kredytobiorców wzrost rat kredytowych – zarówno tych dopiero proponowanych, jak i tych już spłacanych.

WIBOR jest bowiem jedną z dwóch składowych oprocentowania kredytów i pożyczek, udzielanych zarówno konsumentom, jak i firmom:

oprocentowanie kredytu = WIBOR + marża

W przeciwieństwie do stałej marży (niezmiennej w całym okresie umowy), WIBOR podlega zmianom co okres, którego dotyczy.

Jeśli raty danej umowy kredytowej zostały obliczone w oparciu o WBOR 3M, oznacza to, że co kwartał ich wysokość może się zmienić. Po każdym 3-miesięcznym okresie spłaty bank zweryfikuje, czy WIBOR 3M uległ zmianie w stosunku do ostatnio odnotowanej wartości i jeśli stopa bazowa uległa modyfikacji, odpowiednio zaktualizuje wysokość pobieranych odsetek.

CIEKAWOSTKA: Nie każda podwyższa bądź obniżka WIBOR-u przełoży się na automatyczną modyfikację wysokości rat trwających kredytów. Szczegółowe zasady aktualizacji wysokości rat są zawsze opisane w umowie kredytowej.

WIBOR a kredyty z oprocentowaniem stałym

Fluktuacjom WIBOR-u opierają się z kolei kredyty z oprocentowaniem stałym (tych jednak banki udzielają znacznie rzadziej), ale tylko do czasu.

Udzielając klientowi kredytu z oprocentowaniem stałym, bank gwarantuje, że w okresie ustalonym w umowie wymienione w harmonogramie spłat raty pozostaną na tym samym poziomie, niezależnie od ewentualnych zmian na rynku finansowym.

Stałość oprocentowania zwykle obowiązuje jednak tylko przez pierwszych kilka lat (zazwyczaj 5 lat), po czym oprocentowanie umowy jest aktualizowane i zmienia charakter na zmienny lub kredytobiorca otrzymuje kolejną propozycję oprocentowania stałego, którą może zaakceptować lub odrzucić, przyjmując tym samym wariant z oprocentowaniem zmiennym.

WIBOR 6M czy 3M – który korzystniejszy w kredycie hipotecznym?

Większość banków w Polsce przy wyliczaniu rat kredytów hipotecznych stosuje stopę WIBOR 3M,  rzadziej WIBOR 6M, a nieliczne banki uwzględniają stopę WIBOR 1Y. Niektóre z instytucji wybór stopy pozostawiają klientowi.

Najważniejsze na rynku hipotecznym stopy bazowe: WIBOR 3M i WIBOR 6M od długiego czasu kształtują się na podobnym poziomie, przy czym WIBOR 6M jest zwykle o kilka setnych punktu procentowego wyższy od WIBOR-u 3M. Czy to oznacza, że pierwsza ze stóp zatem dla konsumentów mniej opłacalna? To zależy. Po pierwsze: różnice między wysokością obu stóp są bardzo mało, a po drugie: WIBOR 6M gwarantuje rzadszą aktualizację wysokości rat kredytów. To korzystne dla kredytobiorców w czasach, gdy stopy procentowe sukcesywnie szybują w górę, bo umożliwia „zamrażanie”  rat na dłużej w obliczu ciągłych podwyżek stóp.

Warto jednak mieć na uwadze, że kredyt hipoteczny jest zobowiązaniem długoterminowym, zaciąganym często na 20-30 lat. Tak rozległy horyzont czasowy uniemożliwia wydanie jednoznacznej i trafnej prognozy zmian rynkowych, a więc określenie, jak w czasie będą się zmieniały wysokości WIBOR-ów, a co za tym idzie – opartych o nie rat.