Koszty egzekucyjne – czym są i jak je umorzyć?

Koszty egzekucyjne wynoszą standardowo 10% wartości długu. W określonych przypadkach prawo dopuszcza jednak obniżenie, a nawet umorzenie opłaty. By skorzystać z ulgi, należy spełnić określone warunki i dopełnić formalności.

Gdy dłużnik nie spłaca na czas długu wobec wierzyciela, ten może skierować sprawę do egzekucji komorniczej. Postępowanie egzekucyjne jest kosztowne, a rachunkiem za usługę ściągnięcia długów zostanie ostatecznie obciążony dłużnik. W szczególnych przypadkach może jednak zawnioskować o zmniejszenie lub umorzenie opłaty.

Na czym polega egzekucja komornicza?

Celem egzekucji komorniczej jest odzyskanie wierzytelności, z której spłatą zalega dłużnik. Procesem ściągnięcia należności zajmuje się komornik sądowy, który jest funkcjonariuszem publicznym. Po przedłożeniu przez wierzyciela stosownej dokumentacji, wykazującej wymagalność długu, komornik może podjąć działania zmierzające do odebrania dłużnikowi powstałej zaległości.

Egzekucja komornicza jest ostatecznym krokiem na drodze odzyskiwania wierzytelności. Przekazać sprawę egzekutorowi wierzyciel może dopiero wówczas, gdy nie był w stanie odzyskać należności we własnym zakresie. Zgłaszając się do egzekutora, wierzyciel musi okazać prawomocne orzeczenie sądowe (postanowienie, wyrok, nakaz zapłaty) wraz z klauzulą wykonalności. Dopiero dzięki nadaniu tej klauzuli dokument posiada tytuł wykonawczy, na podstawie którego komornik może przystąpić do ściągania sumy wskazanej na orzeczeniu.

Przekazując komornikowi orzeczenie z klauzulą wykonalności, wierzyciel może wskazać, w jaki sposób egzekutor ma ściągnąć dług. Może na przykład polecić komornikowi pobranie należności z pensji dłużnika, jego emerytury czy renty.

Kwota wolna od zajęcia

Zaniechanie spłaty długu nie zawsze wynik ze złej woli dłużnika. Często jest spowodowane jego złą sytuacją finansową. Ściąganie długów z mienia osoby, która nie jest w stanie utrzymać siebie lub własnej rodziny byłoby nieetyczne, dlatego prawo chroni w tym względzie osoby najuboższe. Zgodnie z obecnymi przepisami komornicy mogą zająć jedynie środki powyżej kwoty wolnej od zajęcia, odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.

Ile wynoszą koszty egzekucyjne?

Egzekucja komornicza jest płatna, a od 1 stycznia 2019 roku wysokość opłaty jest jednakowa dla wszystkich spraw i wynosi 10% od wyegzekwowanego długu, niezależnie od sposobu, w jaki został ściągnięty.

W przypadku postępowań wszczętych przez styczniem 2019 roku obowiązują wcześniejsze przepisy, zgodnie z którymi koszty komornicze wynoszą 5%, 8% lub 15% wartości długu.

Przed zmianą cena usługi nie była jednakowa we wszystkich przypadkach, ponieważ zależała od wartości wierzytelności oraz zakresu podjętych przez egzekutora działań, w tym czasu, jaki został poświęcony na ściągnięcie wierzytelności oraz włożonego w to wysiłku. Koszty komornicze zwiększały się np. wówczas, gdy procedura wymagała zaangażowania innych służb, takich jak policja.

5% wartości odzyskanej wierzytelności komornik pobierał wówczas, gdy postępowanie zostało ograniczone lub postępowanie zostanie umorzone.

Koszty rzędu 8% wartości wierzytelności komornik naliczał w przypadku przeprowadzenia egzekucji z konta bankowego, pensji, emerytury, renty, stypendium albo zasiłku dłużnika.

Do 15% wartości wierzytelności urastała zapłata za usługę egzekucyjną wówczas, gdy dług został odzyskany z przedmiotów o większej wartości, np. nieruchomości, ruchomości, zwrotów podatkowych.

Kto i kiedy ponosi koszty egzekucyjne?

Rachunek za pracę wykonaną przez komornika przyjdzie zapłacić dłużnikowi. Koszty egzekucyjne zostaną doliczone do wysokości wierzytelności.

Wierzyciel tylko w wyjątkowych sytuacjach zostanie obciążony opłatą za czynności komornika. Będzie tak np. w sytuacji, w której we wniosku wskaże osobę, która nie jest dłużnikiem. To na nim spocznie obowiązek uregulowania płatności również wówczas, gdy nie dochowa należytej staranności podczas dopełniania formalności mających na celu umożliwienie przeprowadzenia egzekucji długu i np. nie poda adresu pobytu swojego dłużnika.

Jeśli z majątku dłużnika została już ściągnięta wierzytelność, której pobranie nie miało mocy prawnej, może on w terminie 3 miesięcy złożyć do komornika wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego i obciążenie kosztami wierzyciela.

Koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym

Wierzyciel ma prawo również domagać się przerzucenia na dłużnika opłat, poniesionych w przypadku zastępstwa procesowego, gdy skorzysta z usług profesjonalnego pełnomocnika: radcy prawnego lub adwokata.

Poniesione koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym w przypadku radców prawnych reguluje Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. Koszty adwokackie w postępowaniu egzekucyjnym zostaną z kolei zwrócone wierzycielowi na zasadach opisanych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 Października 2015 r.

Jak zmniejszyć opłaty komornicze?

Prawo pozwala na obniżenie opłaty egzekucyjnej z 10% do nawet 3% (min. 150 zł).

By zyskać ulgę, dłużnik powinien wystosować wniosek o jej udzielenie w czasie do 7 dni od uzyskania postanowienia o ustaleniu opłaty egzekucyjnej. Dokument należy złożyć za pośrednictwem kancelarii komorniczej.

Zmniejszenie kosztów komorniczych jest możliwe w przypadku, gdy dłużnik dobrowolnie ureguluje część lub całość długu na konto komornika w terminie do 30 dni od otrzymania powiadomienia o wszczęciu procedury egzekucyjnej.

Kto może liczyć na umorzenie kosztów egzekucyjnych?

Zarówno dłużnik, jak i wierzyciel mają prawo do złożenia wniosku o umorzenie kosztów egzekucyjnych. Jest to zasadne w przypadku dłużników znajdujących się z złej kondycji finansowej, której pogłębienie zagrażałoby dalszemu utrzymaniu siebie i swojej rodziny przez dłużnika.

Wniosek o umorzenie opłat należy złożyć do sądu rejonowego, zawierając w nim informacje identyfikujące sprawę (dane wnioskodawcy, numer tytułu wykonawczego) wraz z określeniem przyczyn, które uniemożliwiają dłużnikowi uregulowanie kosztów komorniczych.

Ugoda z wierzycielem

Wierzyciel ma prawo do umorzenia egzekucji. Może tego dokonać np. w sytuacji, w której zawrze z dłużnikiem ugodę, w której obie jej strony ustalą wspólnie sposób i termin spłaty długu. Po przyjęciu wniosku o umorzenie postępowania komornik ma prawo do pobrania opłaty, wynoszącej 5% lub 10% reszty długu, pozostałego do wyegzekwowania. Stawka zależy od terminu, w którym ugoda została zawarta. Jeśli do porozumienia doszło przed upływem miesiąca od powiadomienia dłużnika o wszczęciu postępowania egzekucyjnego, naliczona zostanie niższa opłata.

Przedawnienie kosztów egzekucyjnych

Roszczenie komornika o zwrot kosztów egzekucyjnych ulega przedawnieniu na zasadach określonych w art. 125 Kodeksu Cywilnego. Termin przedawnienia został określony na 10 lat.