Faktoring – na czym polega i kiedy warto z niego skorzystać?

Chcesz zabezpieczyć swoją firmę przed ryzykiem utraty płynności finansowej? Nie musisz zaciągać w tym celu kredytu obrotowego. Korzystniejszym rozwiązaniem może się okazać faktoring.

Faktoring – co to jest i na czym polega?

Faktoring jest usługą finansową dla firm, która pozwala ograniczyć ryzyko związane z utratą płynności finansowej wskutek zatorów płatniczych. Polega na sprzedaniu firmie faktoringowej wybranych wierzytelności, dzięki czemu przedsiębiorca szybciej otrzymuje do dyspozycji środki, które byłyby zamrożone na fakturze oczekującej na zapłatę przez kontrahenta.

Przedsiębiorca korzystający z usługi jest nazywany faktorantem, a podmiot świadczący usługę określa się mianem faktora. Od zawartej między nimi umowy faktor pobiera zapłatę w postaci prowizji, odsetek lub stałej opłaty abonamentowej, zależnie od wybranego produktu.

Z usługi mogą korzystać firmy prowadzące sprzedaż towarów i usług innym podmiotom gospodarczym, wystawiając faktury z odroczonym terminem płatności. Minusem takich rozliczeń jest konieczność długiego oczekiwania na wpływ należności z już zrealizowanej usługi – termin wynosi zwykle 14 lub 30 dni, choć firmy stosują również dłuższe terminy płatności. Oprócz opóźnienia w otrzymanie zapłaty dodatkowym minusem dla przedsiębiorcy wystawiającego faktury z odroczonym terminem płatności jest mechanizm podatkowy, zgodnie z którym obowiązek podatkowy obciąża przedsiębiorcę-dostawcę już w momencie wystawienia faktury, mimo że na zapłatę od kontrahenta musi czekać.

Jak działa faktoring?

W zamian za żądaną zapłatę (prowizję) firma faktoringowa udostępnia przedsiębiorcy środki odpowiadające 80%-100% kwoty ze zgłoszonej przez niego faktury, dzięki czemu nie musi on biernie czekać, aż jego kontrahent wywiąże się z płatności. Czas wypłaty środków przez faktora zwykle nie przekracza 24 godzin od momentu przekazania faktury do finansowania. Otrzymaną zaliczkę przedsiębiorca może przeznaczyć na co tylko chce. Faktor tymczasem cierpliwie czeka, aż dłużnik przedsiębiorcy opłaci wystawioną mu fakturę.

Faktoring świadczony jest na podstawie raz zawartej umowy, zgodnie z którą faktorant może w dowolnym czasie zgłaszać wybrane przez siebie faktury do finansowania, a po ich zatwierdzeniu przez faktora otrzymuje pieniądze na swoje konto firmowe. Faktury muszą spełniać warunki określone we wcześniej zawartej umowie faktoringowej.

Umowa faktoringu może być zawarta na czas nieokreślony lub określony (zwykle na rok z możliwością automatycznego odnowienia na kolejne okresy). Ramowy charakter umowy umożliwia szybkie i ograniczone w formalnościach zgłaszanie faktur do finansowania, bez konieczności podpisywania za każdym razem odrębnej umowy na zrealizowanie danej transakcji.

Uwaga! Przedmiotem umowy faktoringowej mogą być jedynie wierzytelności nieprzedawnione. Jeśli dłużnik przekroczył termin płatności wynikający z faktury, nie możesz zgłosić jej do faktoringu.

Co do zasady każda nieprzeterminowana faktura z odroczonym terminem płatności może być przejęta przez faktora, o ile dłużnik przedsiębiorcy nie zastrzegł w umowie, że wierzytelność z niej wynikająca nie może być zbywana na rzecz osób trzecich.

Faktoring a kredyt

Zarówno faktoring, jak i kredyt pozwalają przedsiębiorcy zabezpieczyć się przed utratą płynności finansowej. W przeciwieństwie do kredytu faktoring nie obciąża zdolności kredytowej firmy. Dane o umowach faktoringowych nie trafiają do BIK-u.

Obie formy finansowania różnią się również pod względem dostępności. W porównaniu z kredytem procedura zawierania umowy faktoringowej jest znacznie szybsza, a wszystkie formalności często można załatwić online.

Choć w obu przypadkach może istnieć wymóg skorzystania z ubezpieczenia, to faktor w przeciwieństwie do kredytodawcy nie stosuje obowiązku ustanawiania zabezpieczeń majątkowych.

Rodzaje faktoringu

Faktoring występuje w trzech podstawowych odmianach: faktoringu pełnego, niepełnego i mieszanego, różniących się sposobem przejęcia ryzyka związanego z nieściągnięciem należności z faktury, którą zgłosił do faktoringu przedsiębiorca. Oprócz nich wymienić również należy faktoring odwrotny, w którym to faktorant może odroczyć swoją płatność względem dostawcy.

Faktoring pełny (właściwy)

W faktoringu pełnym (in. właściwym, bez regresu) wierzytelność całkowicie przechodzi z faktoranta na faktora, a zatem to ten drugi ponosi ryzyko niewypłacalności dłużnika. Jeśli dłużnik nie ureguluje swojego rachunku w terminie, to faktor zostanie postawiony przed koniecznością odzyskania długu we własnym zakresie.

W tej formie faktoringu najczęściej stosuje się zabezpieczenie w postaci polisy.

Faktoring bez regresu jest polecany przedsiębiorcom, którym zależy na pełnym bezpieczeństwie i – kosztem wyższej prowizji – ryzyko windykacji ewentualnych długów wolą przerzucić na inne podmioty. To rozwiązanie korzystne również dla tych firm, które rozpoczynają współpracę z nowymi kontrahentami, nie znając ich dyscypliny płatniczej.

Faktoring niepełny (niewłaściwy)

W faktoringu niepełnym (in. niewłaściwym, z regresem) ryzykiem niewypłacalności dłużnika zostaje obciążony faktorant. Jeśli jego kontrahent nie opłaci faktury w terminie, faktorant będzie zmuszony do zwrotu zaliczki wypłaconej mu wcześniej przez faktora. Za dodatkową opłatą faktorant może otrzymać od faktora dodatkowy czas na przelanie należności.

Faktoring niepełny – z uwagi na niższy koszt w porównaniu do faktoringu pełnego – polecany jest przedsiębiorcom, którzy współpracują ze stałymi, zaufanymi kontrahentami, nieopóźniającymi się z płatnościami.

Faktoring mieszany

W faktoringu mieszanym umowa faktoringu dzieli ryzyko niewypłacalności dłużnikamiędzy faktora a faktoranta – na ustalonych przez nich zasadach.

Faktoring odwrotny (dłużny)

Faktoring odwrotny jest przeciwieństwem zwykłego faktoringu – zamiast umożliwiać szybsze pozyskanie pieniędzy z faktur z odroczoną płatnością, pozwala na zachowanie na dłużej środków firmowych, poprzez przerzucenie na faktora obowiązku zapłaty za fakturę wystawioną przez kontrahenta faktoranta.

Gdy przedsiębiorca otrzymuje od dostawcy fakturę do opłacenia (np. za zakupione towary lub zrealizowane usługi), nie musi od razu jej regulować. Może zgłosić ją faktorowi w ramach faktoringu odwrotnego. Faktor opłaci dany rachunek w terminie za przedsiębiorcę, a następnie poczeka, aż ten zwróci mu należność w ustalonym czasie.

Faktoring dla mikrofirm

Z faktoringu mogą korzystać nie tylko duże firmy, ale i te najmniejsze, już od pierwszego dnia działalności. Osobom prowadzącym własny biznes firmy faktoringowe często mają do zaproponowania usługę mikrofaktoringu, w której mieści się zarówno faktoring dla małych firm, jak i faktoring dla nowych firm, w tym start-upów.

Koszty faktoringu w przypadku segmentu mikro kształtują się zwykle na podobnym poziomie, co w przypadku usługi świadczonej na rzecz większych podmiotów, ze standardowym zaliczkowaniem na poziomie 90%.

Nowe firmy, które dopiero wchodzą na rynek i nie znają zwyczajów płatniczych w danej branży, mogą zyskać szczególnie dużo, decydując się na faktoring pełny, w którym faktor w całości przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika. Dzięki maksymalnemu zabezpieczeniu swoich faktur, przedsiębiorca może skupić swoje wysiłki na rozwoju firmy, bez martwienia się o ściągalność długów i wpływ opóźnień w otrzymaniu zapłaty na stan firmowego konta.